Het Westen overspoeld en geplunderd door vreemdelingen ? op Novopress, 1 juli 2006.

(Novopress) - Indringend, en gesteld in poëtische zinnen vertelt de Vlaming Elvis Peeters, die zijn roman De ontelbaren in 2005 schreef in samenwerking met partner Nicole van Bael, het verhaal van Europa, dat overspoeld wordt door hordes vreemdelingen. Tienduizenden, honderdduizenden, uiteindelijk miljoenen vreemdelingen overspoelen het rijke Westen. Uit alle windstreken komen ze.

De ontelbaren laat zich lezen als een allegorisch verhaal. Het verbeeldt de angst voor het oncontroleerbare en ensceneert de onzekerheidsgevoelens van de Europeanen. Peeters toont de lezer een continent dat op drift raakt, en steeds meer de trekken krijgt van een steppe met ronddolende bevolking. Aanvankelijk lijkt het probleem van deze nieuwe nomaden iets marginaals, maar geleidelijk aan raakt de samenleving vergaand ontregeld en wordt de wereld herschapen tot één grote ‘uitzonderingstoestand’. De situatie loopt snel uit de hand, overal dreigt de invasie het leven in de argeloze gezinnen te ontwrichten. Iedereen zoekt eten en onderdak. Winkels worden geplunderd. De overheid staat machteloos. Er vallen doden.

Een nachtmerrie wordt werkelijkheid of, om gelijkgestemde woorden van W.B. Yeats te gebruiken: ‘Things fall apart, the centre cannot hold.’

Wat de sociale en natuurlijke omgeving in rap tempo onleefbaar maakt, zo lees je bij herhaling, is dat de vluchtelingen met zo velen zijn. Het gevolg is dat de omgeving uitgeput raakt; er zijn simpelweg te weinig middelen om iedereen te voeden en te huisvesten. Een van de buurmannen merkt op: ‘Een ellende dat is het, voor ons, maar voor hen is het gewoon, wij moeten het leren.’ En zo is het. De Belgen proberen zich op allerlei manieren aan te passen: ze proberen afspraken te maken, samen te werken, maar de macht van het getal maakt het onmogelijk tot een vergelijk te komen. Er zijn simpelweg te weinig middelen om eerlijk te verdelen over een almaar groter wordende groep mensen.

Met grote precisie toont Peeters hoe deze Belgen de westerlingen symboliseren en hoe de westerse wereld haar welvaartsmodel uitdraagt maar aan die exportwoede geleidelijk te gronde gaat. Het Westen mag dan het centrum van de wereld zijn - het centrum slaagt er niet in stand te houden. De roman ontwikkelt zich, ten slotte, tot een apocalyptisch ondergangsverhaal. Alledaags ogende personages verdierlijken, de wereld verandert in een onmenselijke habitat.

De climax van het verhaal, het derde deel, is een waar inferno: ‘Overal as,’ schrijft Peeters, ‘geblakerde grond, smeulende wrakken. Geen plek om opnieuw te beginnen, om een bed te maken.’ Zo eindigt het verhaal, bijna zoals het begon. Maar deze keer is het probleem universeel: er zijn geen uitwijkmogelijkheden meer. De reis van de gehele mensheid is ten einde.

De bezwerende roman De ontelbaren van Elvis Peeters is een evocatief, hopelijk niet al te profetisch, verhaal over menselijke verlangens naar geluk en veiligheid in een wereld vol verschillen, onrust en onbegrip. Hoe veerkrachtig is een samenleving die belaagd wordt door ontelbare anderen? Welke principes komen onder druk te staan? Peeters slaagt er wonderwel in om deze prangende actuele thematiek te omcirkelen in een glasheldere, ontluisterende roman.

De Ontelbaren - Elvis Peeters
Uitgever: Podium b.v.
ISBN: 9057592576
172 p. € 15.00

Bron: Novopress Nederland